محققان مرکز تحقیقات مقاومت‌های میکروبی دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق شدند تست تشخیص مولکولی بیماری جذام و یک بیماری شبه‌سل را بومی‌سازی کنند.

به گزارش پایگاه خبری خبردارو، به نقل از ایسنا، دکتر کیارش قزوینی، مدیر گروه میکروب‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اظهار کرد: این موفقیت پس از مدت‌ها تحقیق بر روی باکتری‌هایی از خانواده مایکوباکتریوم‌ها صورت گرفته است.

دکتر قزوینی با بیان اینکه این باکتری‌ها غالبا در محیط زندگی ما به فراوانی حضور دارند، گفت: این باکتری‌ها در ایجاد عفونت‌های مختلف نقش دارند و از طریق آب، مواد غذایی، هوا و دیگر عناصر محیطی می‌توانند به بدن افراد وارد شده و ایجاد عفونت کنند.

وی با بیان اینکه مایکوباکتریوم‌ها گونه‌های بسیار متنوعی بالغ بر ۱۸۰ گونه دارند، خاطر نشان کرد: گونه‌ای از این باکتری‌ها عامل بیماری جذام هستند و به جهت اینکه باکتری جذام در هیچ‌جای دنیا قابل کشت نیست، برای تشخیص آنها باید از روش میکروسکوپی بهره‌ گرفت که نتایج آن هم غالبا دقیق نیست.

وی اضافه کرد:‌ با کمک همکارانم در تیم تحقیق، زمینه‌ پژوهشی در باره تشخیص این باکتری با روش مولکولی، مدت‌ها قبل فراهم شد و به جهت کاهش شیوع این بیماری و طولانی بودن دوره‌ نهفتگی باکتری مولد آن که باعث می‌شود بیماری تا سال‌ها نهفته و پنهان بماند و در مراحل اولیه تشخیص داده نشود،‌ نمونه‌هایی از بافت‌های بیماران که آزمایشات را بر روی آنها انجام دهیم، در دسترس نبود.

دکتر قزوینی افزود: بالاخره پس از تلاش و پیگیری فراوان گروه تحقیق، توانستیم از همکاران‌مان در یکی از دانشگاه‌های کشور که تحقیق دیگری در زمینه‌ مایکوباکتریوم‌ها انجام می‌دادند، نمونه‌هایی دریافت کنیم و آزمایشات تشخیصی به روش مولکولی را بر روی آنها انجام دهیم.

وی تأکید کرد: خوشبختانه ارزیابی اولیه و فرضیه‌ ما درست بود و تشخیص به روش مولکولی در مورد باکتری جذام نتیجه داد.

دکتر قزوینی یادآور شد: از آنجا که تشخیص این باکتری با روش میکروسکوپی در اغلب موارد به قطعیت نمی‌رسد و پزشک با وجود تردید در آلوده بودن بیمار به باکتری مذکور، استنادی بر تشخیص قطعی در دست ندارد، ما از پزشکان و همکاران‌مان در سراسر استان و حتی استان‌های همجوار که احیانا دسترسی به امکانات تشخیصی در این روش را ندارند، درخواست کرده‌ایم که بیماران مشکوک به آلودگی به این باکتری را برای تشخیص قطعی به مرکز قائم مشهد ارجاع دهند.

وی با تأکید بر اینکه کیت تجاری این تشخیص در بازار خارج از کشور موجود بوده، ولی بسیار گران است، گفت: در روشی که ما ابداع کرده‌ایم، این تشخیص بدون کیت و از طریق شناسایی و بررسی DNA باکتری انجام می‌گیرد و به جهت اینکه این روش تشخیصی، هنوز تعرفه‌ای برایش تعیین نشده، فعلا به صورت رایگان برای بیماران و بخصوص بیماران نیازمند انجام می‌شود.

وی همچنین از موفقیت دیگر گروه تحقیق این مرکز در زمینه‌ روش تشخیص گونه‌ دیگری از باکتری‌های این خانواده یاد کرد.

دکتر قزوینی گفت: تشخیص و افتراق مایکوباکتریوم‌های غیر سلی (NTM) به کمک تست‌های بیوشیمیایی، اغلب زمان‌بر و پرزحمت بوده و تفسیر نتایج آن نیز چالش‌برانگیز است.

وی افزود: به همین جهت، روش‌های مولکولی مختلفی برای این منظور طراحی شده و مورد استفاده قرار گرفته‌اند که از میان آنها روشی بر مبنای هیبریدیزاسیون معکوس یک ژن مشترک مایکروباکتریومی با پروب‌های اختصاصی هر گونه، بر روی نواری از نیتروسلولز، موسوم به تکنیک LIPA از سایر روش‌های معتبرتر است.

دکتر قزوینی تصریح کرد: کیت تجاری این تکنیک، اگر چه تأیید اداره‌ غذا و داروی امریکا را دارد، اما بسیار گران است و برای هر بیمار یکصد دلار امریکا هزینه دارد.

مدیر گروه میکروب‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: خوشبختانه در مرکز تحقیقات مقاومت‌های میکروبی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، برای اولین بار در کشور، اقدام به بومی‌سازی این تکنیک شد.

وی اضافه کرد: اگر گونه‌ باکتری که بیمار به آن آلوده شده، به دقت تشخیص داده نشود، ممکن است سیر درمان بیماری از مسیر صحیح فاصله بگیرد و علاوه بر اینکه داروهای زیادی مورد مصرف بیمار قرار بگیرد، تأثیر درمانی نیز در بیمار دیده نشود.

دکتر قزوینی گفت:‌ به همین جهت، تشخیص دقیق گونه‌ باکتری، از اهمیت خاصی برخوردار است و از طرفی، اشتباه در تشخیص بیماری، ممکن است درمان نامناسب و در نهایت، شکست درمان را به دنبال داشته باشد.

وی همچنین اظهار کرد: بیمارانی که به جهت یک بیماری زمینه‌ای دچار ضعف سیستم ایمنی شده‌اند، بیشتر در معرض این عفونت‌ها قرار دارند و در صورت ابتلا، درمان بیماری زمینه‌ای نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و کار درمان بسیار دشوار خواهد شد.

دکتر قزوینی با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی مشهد آمادگی پذیرش بیماران شناسایی شده‌ اولیه را دارد، گفت: مناسب‌ترین نمونه جهت ارسال به آزمایشگاه گروه میکرب‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد واقع در مرکز درمانی قائم، باکتری مشکوک به NTM است و در صورت ارسال نمونه بالینی و یا ارجاع مستقیم بیمار، گزارش نتیجه‌ آزمایش را سه تا ۸ هفته با تأخیر مواجه می‌کند.

وی تأکید کرد: فقط نمونه‌ها و بیمارانی که وجود کلی مایکوباکتریوم‌های غیر سلی در آن به تأیید رسیده و صرفا نیاز به تعیین گونه‌ این باکتری دارند، قابل پذیرش هستند.

دکتر قزوینی تصریح کرد: نمایندگان یک کمپانی امریکایی که تولیدکننده‌ این کیت است، تقاضاهای مصرانه و پیگیرانه‌ خرید ما برای این کیت را رد کردند.

وی تأکید کرد: آنها پرسیدند که آیا خودتان می‌خواهید این کار را انجام دهید و وقتی ما جواب مثبت دادیم، با حالت نامناسب با ما برخورد داشتند، اما گروه تحقیق ما، با پشتکار و ممارست علمی توانستند بر این مشکل غالب شوند و با تشخیص صحیح گونه‌ این باکتری با روش مولکولی، زمینه‌ رهایی بیماران از درد و رنج ابتلا و آلودگی به این بیماری را فراهم کنند.

انتهای پیام