کمبود یا عدم تمایل پزشکان به خدمت در مناطق محروم یکی از مشکلاتی است که مردم روستاها یا شهرهای کوچک و دورافتاده کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

به گزارش پایگاه خبری خبردارو، به نقل از روزنامه آرمان ملی ،طبق آمار سازمان نظام پزشکی، استان‌های کشور با کمبود ۳۰‌هزار پزشک متخصص روبه‌رو هستند و همین امر باعث کاهش آمار و شاخص سلامت شده است.

در حالی که وزارت بهداشت و درمان کشور به بومی‌گزینی پزشکان و خدمت در مناطق محروم تاکید دارد، چندی پیش سعید نمکی وزیر بهداشت و درمان در جلسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از خودداری پزشکان برای خدمت در مناطق محروم خبر داد.

او گفت: ۴۰‌هزار پزشک از رفتن به نقاط محروم به‌دلیل انگیزه‌های اقتصادی و جذابیت‌های شغلی خودداری می‌کنند. همچنین برای توزیع عادلانه نیروی انسانی باید نحوه توزیع مورد بازنگری قرار بگیرد.

معتقدم باید ضرایب و حد نصاب جمعیتی را متناسب با پراکندگی جمعیت در سطح استان‌ها طراحی کنیم. به‌عنوان نمونه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی یا جنوب کرمان از نظر پراکندگی جمعیت، کاملا با استان‌هایی مانند البرز یا مازندران، متفاوت هستند و نمی‌توانیم این استان‌ها را برای توزیع نیروی انسانی، با یک معیار در نظر بگیریم. این صحبت‌های وزیر در حالی مطرح می‌شود که طرح ۳۰‌درصد مازاد ظرفیت برای مناطق محروم و ماندگاری پزشکان به تصویب رسیده، اما کمتر پزشکی پیدا می‌شود که برای خدمت به مناطق دورافتاده و محروم داوطلب شود.

يک عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس در اين باره به «آرمان ملي» مي‌گويد: بسياري از مراکز درماني در مناطق محروم با کمبود پزشک مواجه هستند و همين امر بر شاخص سلامت اين مناطق تاثير منفي گذاشته است. محمدحسين قرباني توضيح مي‌دهد: در سال‌هاي گذشته وقتي متخصصي به منطقه محروم اعزام مي‌شد طرح خود را مي‌فروخت و دوباره به شهرستان و مراکز استان‌هاي برخوردار بازمي‌گشت.

براي حضور اين نيروها در مناطق محروم سخت‌گيري‌هايي صورت گرفت و اين موضوع در حال اعمال شدن است. قرباني با اشاره به سهميه مناطق محروم در رشته‌هاي پزشکي توضيح داد:

براي رفع کمبود پزشک در اين مناطق سهميه‌اي براي ‌آنها تعيين شد و افرادي که در سهميه مناطق محروم پذيرفته مي‌شوند الزام به ارائه خدمت دارند و حق انتقال آنها به مراکز استان وجود ندارد. همچنين موضوع فارغ‌التحصيل شدن پزشکان مناطق محروم از ديگر مواردي است که با تحقق آن کمبود پزشک در اين مناطق تا حدي رفع خواهد شد.

تراکم پزشکان در تهران

چند وقت پيش نيز همايون هاشمي، عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس تراکم پزشکان در تهران را عامل کمبود پزشک در مناطق محروم عنوان کرد و گفت: کمبود جدي پزشک وجود ندارد بلکه عدم توزيع مناسب پزشکان در مناطق مختلف کشور مشکل اصلي است. به‌دليل وجود امکانات و تجهيزات در تهران، اغلب پزشکان تمايل دارند در اين شهر به فعاليت مشغول باشند تاجايي که همواره اعزام پزشک به مناطق محروم از سوي وزارت بهداشت يک مشکل جدي براي اين وزارتخانه بوده است.

10 ماه کارانه نگرفته‌ايم

البته ناگفته نماند که کمبود حقوق و امکانات بيمارستاني و کار کردن در شرايط سخت براي افرادي که چند دهه از عمر خود را مشغول به تحصيل بوده‌اند، از موانع خدمت پزشکان در مناطق محروم است. با اين اوصاف مي‌توان وضعيت پزشکاني که دوره تخصصي‌شان را در مناطق محروم سپري مي‌کنند را مثال زد.

«رضوان» در حال گذراندن دوره طرح تخصص‌اش در يکي از شهرستان‌هاي خوزستان است. منطقه‌اي که دو ساعت با شهر اهواز فاصله دارد، او به مي‌گويد: با اينکه خانه ما در حياط بيمارستان است، اما عقرب و موش دارد. من خودم اهل کرمانشاه هستم و ترجيح مي‌دادم در يکي از مناطق محروم اين استان دوره‌ام را بگذرانم اما موافقت نکردند، الان از اينجا تا کرمانشاه 11 ساعت راه است، اگر بخواهم هوايي بروم بليت هواپيما بسيار گران است.

شرايط بد اقتصادي يکي ديگر از مشکلاتي است که اين پزشک متخصص به آن اشاره مي‌کند: 10ماه است کار مي‌کنم اما هنوز کارانه‌هايمان را نداده‌اند. حقوق ما همان يک‌ميليون و 800‌هزار تومان است که به همه پرداخت مي‌شود؛ همه اينها در حالي است که 25 شب در ماه مريض مي‌بينم. متاسفانه ما مشکلات زيادي داريم اما جو عليه پزشکان است و همه دنبال اين هستند که از ما شکايت کنند و ديه بگيرند، چون مشکلات مالي‌شان بسيار زياد است.

در ادامه رئيس انجمن متخصصين داخلي ايران نيز به «آرمان ملي» مي‌گويد: ما نيز موافق امتناي پزشکان براي خدمت در مناطق محروم نيستيم، اما آنها چاره‌اي جز اين ندارد. دکتر ايرج خسرونيا در ادامه خاطرنشان مي‌کند:

وقتي 95‌درصد جامعه پزشکي وضعيت درآمدي خوبي در تهران و کلانشهرهاي ديگر ندارند و 50‌درصد پزشکان عمومي، متخصصين داخلي، عفوني و اطفال با اين مشکلات درآمدي دست و پنجه نرم مي‌کنند، چه انتظاري داريد که آنها براي خدمت به مناطقي بروند که از کمترين امکانات اوليه را براي خدمت ندارد. البته وظيفه پزشک خدمت به مردم است ولي او نمي‌تواند با شکم گرسنه و روي تخت اتاقش بيمار را مداوا کند.

بي‌عدالتي در مناطق محروم و شهرهاي بزرگ

نايب رئيس كميسيون بهداشت مجلس نهم نيز مي‌گويد: من 6 سال رئيس دانشگاه علوم‌پزشكي خراسان جنوبي بودم و هميشه از خودم مي‌پرسيدم که چرا پزشكان متخصص انگيزه‌اي براي رفتن به مناطق محروم ندارند؟

دكتر مراد هاشم‌زهي خاطر نشان کرد: بعد از مدتي متوجه شدم که اكثر پزشكان در اين مناطق بومي نيستند كه بگوييم با مناطق دوردست و دور افتاده آشنايي دارند و ‌به همين دليل با منطقه و مشكلات‌شان آشنا نيستند و در مناطقي رشد كرده‌اند كه شايد چنين حساسيت و مشكلاتي كه مناطق محروم دارند را كمتر داشته باشند كه بخواهند بگويند، خدمت در مناطق دور افتاده ثواب بيشتري دارد.

از سويي ديگر اين متخصصان درآمدهايي كه در مناطق محروم دارند بسيار كمتر از درآمد متخصصان در مناطق برخوردار است و همين مقايسه باعث مي‌شود که از رفتن به مناطق محروم خودداري نمايند. وي همچنين افزود:

در مراكز برخوردار و شهرهاي بزرگ تفاوت دريافتي پزشكان به‌خصوص متخصصان با پزشكان در مناطق محروم بسيار متفاوت است. در مناطق محروم جمعيت بسيار كم و پراكندگي شهرستان‌ها و روستاها بسيار زياد است. مريض زيادي براي ويزيت وجود ندارد و پزشكان اگر بخواهند با حقوقي كه دريافت مي‌كنند زندگي كنند دچار مشكل مي‌شوند.

با توجه به چنين شرايطي انگيزه خدمت در مناطق محروم براي پزشكان از بين مي‌رود. در واقع در بحث درآمدها و دريافتي بين پزشكان مناطق محروم و مناطق برخوردار با يك بي‌عدالتي روبه‌رو هستيم. حالا در اين ميان اگر فردي بيايد و برايش درآمد مهم نباشد و بخواهد فقط به خاطر علاقه به حرفه‌اش پزشكي كند باز هم نمي‌شود. زيرا بايد عدالتي بين شهرستان برخوردار و مناطق دوردست و محروم باشد.