پژوهشگران انگلیسی با مطالعه تصویربرداری مغز دریافته‌اند نشانه‌های بیماری پارکینسون دو دهه پیش از ظهور علائم این بیماری ظاهر می‌شوند.

به گزارش پایگاه خبری خبردارو و به نقل از گیزمگ، مطالعه اخیر پژوهشگران "دانشگاه کینگز لندن"(King's College London) نشان می‌دهد تغییرات متمایز در سیستم سروتونین مغز می‌تواند حدود ۲۰ سال قبل از ظهور علائم پارکینسون مشخص شود. سرتونین می‌تواند یک نشانگر زیستی جدید برای تشخیص مراحل اولیه این بیماری باشد. نشانگر زیستی یا زیست نشانگر(Biomarker) عموماً به یک شاخص قابل سنجش از برخی حالت‌ها و شرایط بیولوژیک یا زیستی اشاره دارد. گاهی نیز به یک ماده که حضورش نشان‌دهنده وجود یک ارگانیسم زنده است، اشاره دارد.

چندین سال طول می‌کشد تا بسیاری از بیماری‌های ویرانگر و تخریب کننده سلول‌های عصبی پیش از ظهور نشانه‌های مستقیم، رشد و گسترش یابند. بیماری پارکینسون به طور خاص یکی از بیماری‌های تخریب کننده سلول‌های عصبی است که برخی از کارشناسان می‌گویند قبل از ظهور علائم، قابل درمان است.

در حال حاضر چالش بزرگ محققان جستجوی معیارهای زیستی مؤثر است که توسط آن بتوانند مراحل اولیه این بیماری را شناسایی کنند. در سال‌های اخیر روش‌های امیدوار کننده‌ای از آزمایش خون گرفته تا آزمایش چشم برای شناسایی علائم اولیه این بیماری توسعه داده شده است اما در مطالعه اخیر پژوهشگران بریتانیایی اظهار کرده‌اند با بوییدن ترشح پوست می‌توان وجود بیماری را تشخیص داد.

بیماری پارکینسون به عنوان یک بیماری تخریب کننده در سیستم دوپامین مغز به حساب می‌آید. با این حال، این تحقیق جدید نشان می‌دهد که چگونه این بیماری می‌تواند بر سیستم‌های مغز نظیر سروتونین تأثیر گذارد. محققان برای تعیین اینکه آیا این سیستم "سروتونرژیک"(serotonergic) قبل از ظاهر شدن علائم بیماری شروع می‌شود یا خیر، تعدادی از افراد را که دارای جهش ژنتیکی بسیار نادر بودند و این امر آنها را در معرض ابتلاء به بیماری پارکینسون قرار می‌داد مورد بررسی قرار دادند.

این جهش ژنتیکی به طرز باور نکردنی نادر است به طوری که محققان معتقدند که تنها حدود ۱۰۰ نفر در جهان در حال حاضر آن را دارند. پژوهشگران طی دو سال این ۱۴ فرد را که دارای جهش ژنتیکی بودند، مورد بررسی قرار دادند و سپس تصویربرداری مغزی جامع را انجام دادند تا تغییرات عصبی را که نشانه ظهور علائم حرکتی بود شناسایی کنند.

"هیتر ویلسون"(Heather Wilson) نویسنده ارشد این مطالعه گفت: ما دریافتیم که سروتونین یک نشانگر عالی برای تشخیص پیشرفت بیماری پیشرفته پارکینسون است. مهمتر از همه، ما تغییرات قابل توجهی در سیستم سروتونین را در میان بیماران که هنوز بیماری پارکینسون در آنها تشخیص داده نشده بود، پیدا کردیم.

این تغییرات در سیستم سروتونین باعث تغییراتی در سیستم دوپامین مغز شده است که این ممکن است اولین علامت بیماری پارکینسون باشد.

سروتونین

"سروتونین"(Serotonin) یا هیدروکسی‌تریپتامین نوعی انتقال دهنده‌های عصبی از نوع مونوآمینه اسید بیوژنیک است. به لحاظ بیوشیمی از مشتقات تریپتوفان می‌باشد. سروتونین به‌طور اهم در دستگاه گوارش، پلاکت‌ها و سیستم عصبی مرکزی حیوانات و همین‌طور انسان یافت شده است. این ماده نزد افکار عمومی به عنوان جاری‌کنندهٔ احساس خوب شناخته شده‌ است. تقریباً ۹۰ درصد از سروتونین موجود در بدن انسان در سلول‌های انتروکرومافین پراکنده در غشای دستگاه گوارش متمرکز است و در آنجا موجب تنظیم تحرکات روده می‌گردد. مقادیر کمتری از سروتونین با شبکه عصبی سروتونرژیک سیستم اعصاب مرکزی سنتز شده و کارکردهای گوناگونی می‌یابد، این کارکردها شامل تنظیم حالات روحی، اشتها و خواب می‌گردد. سروتونین همچنین دارای عملکردهای شناختی، مانند تأثیرات بر حافظه و یادگیری نیز می‌باشد. سروتونین ترشح شده از سلول‌های انتروکرومافین دستگاه گوارش در نهایت راه را به یاخته‌های خونی می‌یابد و در آنجا فعالانه توسط پلاکت‌ها حمل شده و جاسازی می‌گردد. آنها سروتونین را در هنگام لخته شدن آزاد می‌کنند که با ایجاد انقباض در عملیات هموستازی (خون ایستی) و انعقاد خون نقش‌آفرینی کند. سروتونین همچنین به عنوان بهبود دهنده آسیب‌ها و یکی از فاکتورهای رشد در برخی از سلول‌ها نیز شناسایی شده‌ است.

محققان البته ذکر کردند که روش برش‌نگاری با گسیل پوزیترون(Positron Emission Tomography) که به اختصار پِت اسکن (PET scan) گفته می‌شود و در این مطالعه از آن استفاده شد، روشی بسیار گران است بنابراین تمام کلینیک‌ها نمی‌توانند از آن استفاده کنند. به همین دلیل گام بعدی برای تحقیق، طراحی یک روش اسکن مقرون به صرفه است که بتواند به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد.

برش‌نگاری با گسیل پوزیترون روشی نوین است که در علوم تشخیصی در فیزیک پزشکی به ویژه پزشکی هسته‌ای کاربرد پژوهشی فراوانی دارد. این سیستم اشعه گاما را که به‌طور غیرمستقیم توسط یک رادیونوکلئوتایس پوزیترون منتشر می‌شود تشخیص می‌دهد. سپس تصاویر سه بعدی از غلظت ردیابی درون بدن توسط تجزیه و تحلیل کامپیوتری ساخته می‌شود.

"ماریوس پالیتیس"(Marios Politis) یکی از محققان این مطالعه در انتها افزود: نتایج ما نشان می‌دهد که تشخیص زودهنگام تغییرات در سیستم سروتونین می‌تواند به توسعه درمان‌های جدید برای کند شدن و در نهایت جلوگیری از پیشرفت بیماری پارکینسون کمک کند.

بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون (James Parkinson) در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد و بنابراین نام این بیماری به او تعلق یافت.

این بیماری همان لرزش در وضعیت استراحت است که شیوع آن بیشتر در سنین پیری است اما در جوانان هم دیده می‌شود شیوع آن در تمام مناطق دنیا یکسان است. به‌طور کلی این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح‌کننده ماده‌ای به نام دوپامین (که یک انتقال دهنده عصبی) است رخ می‌دهد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در غده‌های قاعده‌ای مغز موجب علائم ترمور، سفتی عضلات و کندی حرکات می‌شود. بر اساس چهار علامت اصلی این بیماری مشخص می‌شود. ارتعاش و لرزش دست و پا در حالت استراحت، کندی حرکات، سختی و خشک شدن دست و پا و بدن و نداشتن تعادل این چهار علامت اصلی را تشکیل می‌دهند.

یافته‌های این مطالعه در مجله "The Lancet Neurology" منتشر شد.



منبع: ایسنا