در روزهای اخیر، مجموعه‌ای از تولیدکنندگان واکسن از جمله فایرز، مدرنا، آسترازنکا و چند شرکت چینی مانند سینوواک و سینوفارم با ارائه داده های امیدوار کننده از فاز سوم آزمایش های بالینی واکسن های خود، به جهان امید داده اند که همه گیری کووید-۱۹ به پایان خواهد رسید.

به گزارش پایگاه خبری خبردارو، انگلیس اولین کشور غربی بود که مجوز استفاده از یک واکسن ضد کرونا را صادر کرد و اجازه داد که شرکت آمریکایی فایرز، واکسن های تولیدی اش را برای استفاده اضطراری برای کارمندان حوزه پزشکی و سایر گروه های پرخطر توزیع کند.
آمریکا و اتحادیه اروپا نیز طی روزها و هفته های گذشته رویکرد انگلیس را دنبال کرده اند و به سازندگان واکسن های ضد کرونا، برای شروع توزیع واکسن های برگزیده آنها، چراغ سبز نشان داده اند.
اما در میان این خوش بینی ها، کارشناسان درباره دسترسی به واکسن شرکت های آمریکایی فایزر و مدرنا که پخش آنها به مکانیسم های پر هزینه توزیع زنجیره سرد نیاز دارد، ابراز نگرانی کرده اند.
در عین حال، به نظر می رسد که دو تولید کننده پیشرو واکسن در چین از جمله شرکت خصوصی «سینو واک» و شرکت دولتی «سینوفارم» در آستانه ارائه و توزیع واکسن های خود در طول هفته های آینده هستند، واکسن هایی که توزیع آنها نیازی به شبکه های گران قیمت و پر هزینه زنجیره سرد مانند واکسن های اروپایی و آمریکایی ندارد.
واکسن های ضد کرونای تولید شده توسط شرکت های فایزر و مدرنا در آمریکا، بر اساس تکنولوژی جدید و پیشرفته  «ام آر ان ای» تولید شده اند؛ به همین دلیل تولیدات این شرکت ها باید حین حمل و نقل در دمای زیر صفر نگهداری شوند. رعایت چنین محدودیت های دمایی، باعث می شود که دسترسی کشورهای کم درآمد و یا کشورهایی با درآمد متوسط به این واکسن ها دشوار شود چرا که توزیع این واکسن ها به زیرساخت های سردخانه ای نیازمند است.
برای مثال، مقامات شرکت دولتی تولیدکننده واکسن «بیو فارما» در اندونزی، چهارمین کشور پرجمعیت جهان اعلام کرده اند که با توجه به چالش های لجستیکی و تدارکاتی در توزیع واکسن های فایرز، نمی توانند آنها را خریداری کنند.

برتری واکسن‌های چینی بر واکسن های اروپایی و آمریکایی

کارشناسان در کنار اثربخشی، ایمنی و نداشتن عوارض؛ مساله حمل و نقل و نحوه نگهداری واکسن ها را هم مهم می دانند. از این نظر، واکسن های تولیدی شرکت فایزر آمریکا که در اصل توسط شرکت آلمانی «بیو ان تک»  ساخته شده اند، باید در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد حمل شوند که این دما از دمای متوسط زمستان قطب جنوب نیز سردتر است. واکسن های تولیدی شرکت آمریکایی مدرنا نیز باید در دمای منفی ۲۰ درجه سانتی گراد حمل شوند که این میزان دما تقریبا با دمای یک فریزر خانگی برابر است.
اما واکسن شرکت های چینی سینوواک و سینوفارم قابلیت توزیع بدون نیاز به زنجیره سردخانه ای را دارند؛ واکسن تولیدی سینوواک به نام «کرونا واک» از فرم های غیر فعال کووید-۱۹ برای القاء واکنش ایمنی استفاده می‌کند؛ دو واکسن بدون نام شرکت سینوفارم چین نیز مبتنی بر تکنولوژی مشابهی هستند.
شرکت سینوواک اعلام کرده است که واکسن های تولیدی اش قابلیت نگهداری و حمل و نقل در دمای بین ۲ الی ۸ درجه سانتیگراد را دارند. بر اساس گزارش رسانه های دولتی چین، واکسن های سینوفارم نیز در دمایی بین ۲ الی ۸ درجه سانتیگراد نگهداری می شوند.
سینوواک در حال انجام آزمایش های بالینی گسترده در برزیل و اندونزی است. مقامات کشورهای برزیل، ترکیه و اندونزی از پیش، قراردادهایی را با سینوواک امضا کرده اند با این محور که در صورت تائید موفقیت آزمایش های فاز سوم واکسن های سینوواک، این کشورها ده ها میلیون دوز واکسن کروناواک را از این شرکت چینی خریداری کنند؛ موضوعی که اکنون عملیاتی شده است.
در حال حاضر پنج واکسن ویروس کرونا ساخت چین در کشورهایی مانند امارات متحده عربی، برزیل، پاکستان و پرو وارد مرحله آزمایش بالینی فاز سوم شده است که از نظر تعداد، چین را در جایگاه اول جهان قرار داده است. گزارش ها حاکی است واکسن کرونا تولید شرکت «سینوفارم» چین در امارات متحده عربی و بحرین برای استفاده اضطراری مورد تایید قرار گرفته است.

میزان اثربخشی واکسن های چین

فاز سوم آزمایش بالینی واکسن سینوفارم که در خارج از چین انجام شده، نشان می دهد که اثربخشی آن به ۸۶ درصد می رسد و تبدیل آنتی بادی خنثی کننده ۹۹ درصد است و می تواند ۱۰۰ درصد از تبدیل علائم خفیف بیماری کرونا به علائم وخیم جلوگیری کند.
واکسن ویروس کرونای این شرکت در حال حاضر آزمایش های بالینی مرحله سوم را در ۱۰ کشور و منطقه از سر می گذراند و نزدیک به ۶۰ هزار نفر در این آزمایش شرکت کرده اند. همراه با راه اندازی مرحله دوم کارخانه این شرکت در ماه جاری، ظرفیت تولید واکسن در سال ۲۰۲۱ میلادی به یک میلیارد دوز خواهد رسید.
روزنامه "مصر ایندیپندنت" به نقل از "نوحه عاصم" دستیار وزیر بهداشت مصر گزارش کرده است حدود سه هزار داوطلب شرکت کننده در آزمایش بالینی واکسن کرونای چین هیچ عارضه جانبی جدی نداشته اند. عوارض جانبی گزارش شده خفیف بوده و علایم طی چند روز ناپدید شده است.
رئیس تیم تحقیق و توسعه واکسن کرونا چین هم اعلام کرده است تزریق بیش از یک میلیون دوز از واکسن کرونا ساخت این کشور به گروه های پر خطر نشان می دهد که واکسن چینی کرونا ایمنی مطلوبی دارد.
«جنگ ییشین» افزود: نظارت دقیق بر عوارض جانبی و پیگیری های پس از آن، نشان می دهد که واکنش جانبی جدی تاکنون در میان کسانی که از این واکسن استفاده کرده اند مشاهده نشده است و این به معنای آن است که به طور کلی واکسن ما از ایمنی مطلوبی برخوردار است.
وی افزود: در عین حال، آزمایش های بالینی فاز سوم در خارج از چین نیز روند مطلوبی دارد و مطالعات مربوطه، خطرات جدی ایمنی ناشی از واکسن را نشان نمی دهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم در اظهاراتی تازه اعلام کرد، کشورش به ایمنی و اثربخشی واکسن کرونا اهمیت زیادی می دهد و سهم خود را در سهولت دسترسی و قابل قبول بودن واکسن ادا خواهد کرد.
جائو لی جیان تاکید کرد که شرکتهای تحقیق و توسعه واکسن چینی روند تحقیق و توسعه واکسن را به شدت مطابق با حقوق و قوانین علمی و الزامات نظارتی دنبال می کنند و برای انجام همکاری های بین المللی کاملاً از قواعد بین المللی و قوانین و مقررات مربوطه پیروی می کنند.  
وی با یاداوری اینکه چند واکسن چینی در بسیاری از کشورها تحت آزمایش های بالینی مرحله ۳ قرار دارد، تاکید کرد: چین واکسن را برای استفاده اضطراری در داخل کشور تصویب کرده و نتایج هم نشان می دهد هیچ واکنش جدی تاکنون از سوی کسانی که این واکسن را استفاده کرده اند ،گزارش نشده است.
به گفته وی، داده های آزمایش بالینی نشان می دهد که واکسن چینی کرونا، ایمن و اثربخش است. بعلاوه مطالعات معتبر نشان داده است که واکسن های غیرفعال چین می توانند به کمک سامانه زنجیره سرد موجود، بدون افزایش هزینه های حمل و نقل اضافی، مدت بیشتری ذخیره و حمل شوند و با استقبال بیشتری مواجه خواهند شد.
جائو خاطرنشان کرد: چین پس از تکمیل و استفاده از واکسن کرونا، آن را به عنوان یک محصول عمومی جهانی و با قیمت مناسب و معقول در اختیار جهان قرار خواهد داد تا سهم خود را در سهولت دسترسی و قابل قبول بودن واکسن در جهان ادا کند. چین همچنین تأمین واکسن برای کشورهای در حال توسعه را به اشکال مختلف از جمله کمکهای مالی و کمک بلاعوض در نظر خواهد گرفت.

آغاز واکسیناسیون در چین

گزارش ها حاکی است چین درصدد است تا اواسط فوریه سال آتی میلادی (اواخر بهمن ۱۳۹۹) و تعطیلات سال نوی چینی و زمانی که صدها میلیون نفر درصدد مسافرت خواهند بود، ۵۰ میلیون نفر را در برابر کرونا واکسینه کند.
دولت چین در ماه جاری میلادی اعلام کرد که واکسیناسیون متخصصان بخش مراقبت های بهداشتی، خلبان ها و افرادی که در صنایع واردات غذا فعالیت دارند و افرادی از این قبیل را که در معرض خطر بیشتری در زمینه ابتلا به عفونت کرونا هستند، در اولویت قرار می دهد.

اثربخشی واکسن چینی در مقابل ویروس جهش یافته

"یین وی دونگ" رییس هیات مدیره شرکت سینواک که آزمایش واکسن کرونا را در دست دارد، در مورد اثر بخشی واکسن درباره گونه های متفاوت کرونا گفت: پلاسمایی که شرکتش در آزمایش مورد استفاده قرار داده، روی ۲۰ گونه ویروس کرونا که از آمریکا، اروپا و کشورهای خاورمیانه جمع شده، اثربخش است. بنابراین واکسنی که تولید خواهد شد، مؤثر خواهد بود.
«چن وی» از اساتید آکادمی مهندسی چین هم می گوید که واکسن جدید کشورش می تواند همه جهش های رخ داده ویروس کرونا را پوشش دهد.
تیم تحقیقاتی به سرپرستی وی در اواخر اسفند سال ۱۳۹۸ آزمایش بالینی واکسن کرونا را آغاز کرد و تا ۲۴ فروردین امسال آزمایش وارد فاز دو شد. در تاریخ ۲۱ مرداد سال جاری نیز این واکسن حق انحصاری اختراع را به دست آورد.
چن وی افزود: تاثیرگذاری و امنیت واکسن در فازهای ۱ و ۲ مورد تایید قرار گرفته و تا خرداد سال جاری واکسن برای گروه های خاصی از جمعیت مورد استفاده قرار گرفت و فاز سوم آزمایش بالینی نیز در حال انجام است.
او خبر داد: پس از مشخص شدن نتیجه فاز ۳ آزمایش بالینی واکسن، ظرفیت تولید آن نیز متعاقبا افزایش می یابد تا آماده سازی های لازم برای واکسینه کردن مردم انجام شود.
چن وی همچنین خبر داد، نیمی از انواع واکسن که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که وارد فاز سوم آزمایش بالینی شده، متعلق به چین است.

چه کشورهایی از چین واکسن خریده اند 

فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه دو روز پیش اعلام کرد: نتیجه آزمایش ها نشان می دهد که واکسن کرونا غیرفعال شده که توسط شرکت داروسازی «سینوواک» چین ساخته شده، ایمن و موثر است. به همین دلیل ما واکسن خریداری شده از چین را بزودی به کشور منتقل خواهیم کرد.
ترکیه قصد دارد در مرحله اول حدود ۹ میلیون نفر از جمله پرسنل پزشکی را واکسینه کند. وزیر بهداشت ترکیه همچنین اعلام کرد که شخصاً همراه با پرسنل پزشکی در نخستین گروه واکسن خواهد زد.
چین از ۲۴ شهریور سال جاری مرحله سوم آزمایش بالینی واکسن کرونا را در ترکیه اجرا کرد تا سوم دی، ۹ هزار و ۱۵۰ داوطلب در ترکیه در آزمایش واکسن چینی شرکت کردند.
کوجا گفت که تجزیه و تحلیل اولیه داده ها در مورد داوطلبانی که واکسن سینوواک را در ترکیه تزریق کرده اند، نشان داد که اثربخشی واکسن سینوواک ۹۱.۲۵ درصد بوده و هیچ گونه عوارض جانبی جدی طی آزمایشات بالینی مشاهده نشده است.
پایگاه رسمی وزارت بهداشت امارات متحده عربی هم ۱۹ آذر با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: واکسن غیرفعال کرونا که گروه سینوفارم چین تولید کرده، به طور رسمی در این کشور ثبت شده است.
وزارت بهداشت امارات اعلام کرده است نتیجه آزمایش بالینی این واکسن نشان می دهد که میزان اثربخشی این واکسن به ۸۶ درصد می رسد .
پیش از این بیش از ۱۰ مقام عالیرتبه امارات متحده عربی از جمله محمد بن راشد آل مکتوم نخست وزیر و جانشین رئیس کشور، وزیر خارجه و وزیر بهداشت واکسن کرونای تولید چین را تزریق کرده بودند.
مقامات برزیل هم سوم دی ماه سال جاری اعلام کردند سومین دوره آزمایش واکسن کرونای ساخت چین موسوم به کروناواک (CoronaVac) تولید شرکت سینوواک چین روی انسان انجام گرفته و نتیجه حاکی از موثر و ایمن بودن واکسن کرونای چین است.
در دوره آزمایشی این واکسن در مجموع بیش از ۲۰ هزار دوز واکسن به داوطلبان تزریق شد. نتایج آزمایش تایید می کند که تاثیر واکسن کروناواک بالاتر از حداقل استاندارد موثر بودن سازمان بهداشت جهانی است.  
برزیل نخستین کشور جهان است که سومین دوره آزمایش واکسن کروناواک را انجام می دهد. سومین دوره آزمایش این واکسن همچنین در اندونزی، ترکیه و شیلی اجرا خواهد شد.
گزارش ها حاکی است در همین راستا چهارم دی  یک محموله کروناواک شامل ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز واکسن به فرودگاه بین المللی ویراکوپوس – کامپیناس ایالت سائو پائولو رسید. هفته بعد ایالت سائو پائولو یک محموله دیگر شامل ۲ میلیون دوز از این واکسن را دریافت خواهد کرد.
ژان گورینشتین رییس اداره بهداشت ایالت سائو پائولو گفت: طبق برنامه از ۲۵ ژانویه سال ۲۰۲۱ ( ۶ بهمن ۹۹ ) میلادی واکسیناسیون شهروندان این ایالت آغاز می شود.
ادواردو پازولو وزیر بهداشت برزیل هم اظهار داشت که دو واکسن کرونا تولید چین و انگلیس ممکن است در فوریه سال آینده (۲۰۲۱) در برزیل مورد استفاده قرار گیرد.
بحرین هم اعلام کرده است، به طور رسمی ثبت واکسن غیرفعال کرونا تولید شرکت چینی سینوفارم را تصویب کرده است. اداره نظارت بر بهداشت ملی بحرین اعلام کرد این تصمیم بر اساس داده های آزمایش بالینی این واکسن چینی در کشورهای متعدد جهان و نتیجه بررسی و ارزیابی آن توسط چندین موسسه تخصصی معتبر اتخاذ شده است.
در چند ماه گذشته نیز در بحرین بیش از هفت هزار داوطلب در مرحله سوم آزمایش بالینی واکسن کرونای تولید شرکت چینی شرکت کرده اند. بحرین رسماً واکسیناسیون اضطراری داوطلبانه کارکنان پزشکی با این واکسن را تصویب کرده و ولیعهد بحرین اعلام کرد که تا ۱۰ دسامبر اتباع بالای ۱۸ سال بحرین و خارجیان مقیم کشور به طور رایگان واکسینه می شوند.
چند ماه بعد از صادرات نخستین محموله واکسن های ضد کرونا ساخت چین به برزیل، این کشور اواسط آذر یک محموله یک میلیون و ۲۰۰ هزار دوزی هم به اندونزی صادر کرد. قرار است اوائل سال آینده میلادی نیز یک میلیون و ۸۰۰ هزار دوز دیگر از واکسن کرونا ساخت چین به اندونزی تحویل داده شود.
بر اساس این گزارش و به نقل از مقامات اندونزی، قرار است واکسن تولید شرکت سینوواک (SINOVAC) چین پس از تأیید سازمان های مسئول در اندونزی، برای واکسیناسیون مورد استفاده قرار گیرد.
براساس یک گزارش دیگر از سفارت چین در اندونزی، در ۶ شهریور یک شرکت تولیدکننده واکسن در اندونزی به نام بیوفارما (Biofarma) توافقنامه‌ای را برای دریافت نخستین محموله واکسن شرکت سینوواک پکن امضا کرده است.
همچنین قرار است در دو ماه آینده شرکت سینوواک چین مواد لازم برای تولید ۴۵ میلیون دوز واکسن کرونا در اندونزی را در اختیار شرکت بیوفارما قرار دهد.
به تازگی مقامات جمهوری اسلامی ایران هم اعلام کرده اند که به دنبال خرید واکسن چینی هستند. کریم همتی رئیس جمعیت هلال احمر با اشاره به آخرین وضعیت واکسن کرونا در جمع خبرنگاران اظهار کرد: با توجه به شرایط کرونایی کشور، قرار شده تا جمعیت هلال احمر به درخواست وزیر بهداشت برای واردات و خرید واکسن کرونا  ورود کند.
او افزود: مقرر شده که جمعیت هلال احمر یک میلیون دوز واکسن کرونا را از کشور چین خریداری کند.