مدیر گروه تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور اعلام کرد: ایران با تکیه بر دانش و تجربه طولانی خود در ساخت واکسن، در زمینه تولید واکسن کووید-۱۹ به دستاوردهای خوبی رسیده است و به احتمال قوی، واکسن ایرانی کرونا تا تابستان سال آینده وارد بازار می شود.

به گزارش پایگاه خبری خبر دارو، دکتر «کیهان آزادمنش» که یک شرکت پژوهشی در زمینه تولید واکسن را نیز مدیریت می کند، تصریح کرد: دانش ساخت واکسن در ایران قدیمی  است و کشور ما تجربه فراوانی در این زمینه دارد اما در شرایط کنونی و با توجه به روند تولید واکسن کووید -۱۹ در چند شرکت ایرانی، احتمالا مرحله تولید انبوه آن تا تابستان ۱۴۰۰ طول خواهد کشید.
در روزهای اخیر همزمان با اعلام موفقیت ۹۰ درصدی واکسن شرکت فایزر، بعد از ۱۰ ماه نگرانی از همه‌گیری کرونا، امیدواری متخصصان به خلاصی بشر از کرونا بیشتر شده است. در ایران نیز تاکنون محققان ایرانی همپای سایر دانشمندان جهان موفقیتهایی برای دستیابی به واکسن کرونا کسب کرده و درتلاش هستند تا این مسیر را تا به انتها پیش ببرند.
همزمان با تعطیلی ۱۵ روزه تهران و ۱۵۰ شهر کشور وبیناری با حضور دکتر «کیهان آزادمنش» مدیر گروه تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور  و مدیر علمی شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور  و دکتر «حسین وطن پور» رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی برگزار شد و در آن، وضعیت ساخت و تولید واکسن کرونا در جهان و ایران، میزان توفیقات متخصصان ایرانی در این زمینه و  همچنین  احتمال دسترسی به واکسن احتمالی کرونا با توجه به تحریم‌ها و شرایط اقتصادی را مورد بررسی قرار گرفت.
دکتر کیهان آزادمنش مدیر علمی شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور، که یکی از شرکت‌های فعال در ساخت واکسن ایرانی است، در این میزگرد که به دلیل شرایط کنونی به صورت آنلاین برگزار شد، گفت: موضوع ناممکن بودن تولید واکسن کرونا در کشور که از سوی برخی افراد مطرح می شود کاملا مردود است  زیرا دانش ساخت تولید واکسن در ایران کاملا قدیمی و بومی شده است.

تولید واکسن دانشی بومی در کشور

دکتر آزادمنش گفت: برخی افراد می گویند ممکن است ما دانش و فناوری را داشته باشیم، اما احتمالا امکانات و تجهیزات دقیق مورد نیاز برای تولید این واکسن را در اختیار نداریم. در پاسخ به این افراد باید به سابقه ۶۰ تا ۷۰ ساله تولید واکسن در کشور در انستیتو پاستور و انستیتو رازی اشاره کرد و گفت:  این دانشی دیرین در ایران است و حتی در موارد جدیدتر ، آنتی بادی‌ها و HPV هم ما واکسن هایی تولید کرده‌ایم.  بنابراین، تاکید می شود که از نظر دانش تولید واکسن در داخل مشکلی نداریم.
وی افزود: البته اینکه واکسن و دارویی تولید شود یا نه، علاوه بر دانش به عوامل دیگری هم بستگی دارد که  یک موضوع آن اقتصاد ساخت دارو و واکسن است. یکی از ایرادات ما در این زمینه،  اقتصاد غیرشفاف است که باعث می‌شود بخش خصوصی نتواند برنامه‌ریزی کند چه میزان دارو را برای چه زمانی و با چه قیمتی تولید کند. در این خصوص هم مداخلات زیاد است و هم رقابت‌های خارجی و تیراژ تولیدات به ویژه در چین و هند قیمتها را پایین می‌آورد و رقابت را سخت می‌کند.
به گفته مدیر گروه تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور، اتفاقی که در موضوع کرونا افتاده، این است که به دلیل نیاز بالای جهان، اولا در کوتاه مدت هیچ مرکز تولید واکسنی نمی‌تواند برای همه دنیا واکسن تولید کند و ثانیا به دلایل سیاسی و اقتصادی، تضمینی ‌هم وجود ندارد که واکسن را در اختیار ما بگذارند. در نتیجه تلاشی ملی شکل گرفته است تا ما حتما واکسن را تولید کنیم و من شک ندارم که به آن می رسیم و اکنون هم در مسیر آن هستیم.
وی با مقایسه اقدامات انجام شده برای مقابله با کووید ۱۹ نسبت دیگر بیماری های مسری اظهارداشت: ما برای تب کریمه کنگو در سال تنها ۹۰۰ تست داشتیم و برای آنفلوانزا، ۲۳ هزار تست در سال. اما ناگهان در اسفند ۹۸ از ظرفیت ۲۰۰ تست روزانه کرونا در کل کشور، به ۱۰ هزار مورد در روز رسیدیم. در شرایط کنونی هم به ۴۰ هزار تست روزانه رسیده‌ایم و شاید با تست‌های سریع به ۱۰۰ هزار تست و بیشتر در روز هم برسیم.

سه فاز ارزیابی بالینی واکسن‌ها

مدیر علمی شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور، مراحل  ارزیابی بالینی واکسن ها را این گونه تشریح کرد: فاز یک، حداقل یک ماه طول می‌کشد و با ارزیابی های زمینه ای، حداقل دو ماه می‌شود. بعد از به نتیجه رسیدن فاز یک باید به سازمان غذا و دارو گزارش داد تا مجوز ورود به مرحله دوم  داده شود و به علاوه، کمیته اخلاق و دیگر ساختارهای نظارتی هم باید آن را تایید کنند. در برخی شرکتها ما بتازگی فاز یک را شروع کرده‌ایم و مرحله ۲ هم که آزمایش حیوانی واکسن است، در تعدادی دیگر از شرکتهای ایرانی آغاز شده است که این مرحله نیز دو تا سه ماه طول می‌کشد.
به گفته وی، منظور از فاز یک که وزیر بهداشت اشاره کردند، تولید آزمایشگاهی بود. دومی، آزمایش حیوانی و سومی، انسانی است. مرحله آزمایش انسانی هم  ۴ فاز دارد که آخرین آنها، ارزیابی واکسن بعد از ورود به بازار است.
آزادمنش ادامه داد: آقای دکتر مصطفی قانعی (دبیر کمیته علمی ستاد ملی کرونا و دبیر ستاد توسعه زیست فناوری) تخمین زده بودند احتمالا محصول خود ما تابستان آینده وارد بازار می‌شود و من هم با این تخمین موافقم. حالا ممکن است اوایل یا اواخر تابستان آینده به این دستاورد برسیم. البته تا سازمان غذا و دارو از موفقیت یک فاز مطمئن نشود، نمی‌تواند اجازه ورود به مرحله بعدی را بدهد و بررسی آنها هم زمان‌بر است. ظاهرا برخی شرکت‌ها یکی دو ماه است که فایل‌های فاز حیوانی را به اتمام رسانده و درخواست ورود به مرحله انسانی را دارند. با توجه به این تحولات تابستان آینده را زمان منطقی برای ورود واکسن ایرانی به بازار می‌دانم.
پیش از این نیز مصطفی قانعی دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا ضمن تشریح جزییات روند صدور مجوز کارآزمایی بالینی واکسن ایرانی کرونا، گفته بود واکسیناسیون کرونا مهرماه سال آینده انجام می شود.
به گفته او، بعضی شرکت های بین المللی مانند جانسون یا آسترازینکا  با همکاری شرکت های هندی ها حدود ۱۰۰ میلیون دوز واکسن تولید کرده‌اند تا به محض دریافت مجوز، توزیع آنها در بازار را آغاز کنند. برخی شرکت های جهانی دیگر اما این کار را نکرده‌اند و نمی‌توانند بکنند. به نظر می‌رسد در خود آمریکا هم واکسیناسیون کل مردم آنها  که احتمالا از دی ماه شروع می‌شود، تا تابستان سال آینده به طول خواهد انجامید.
آزادمنش در خصوص بررسی گزینه خرید واکسن از شرکتهای خارجی گفت: من هم که دارم سعی می‌کنم واکسن بسازم، یک پزشکم و اگر ببینم از جای دیگری می‌توان واکسنی را ارزانتر و بهتر، به موقع و به میزان کافی خریداری کرد، توصیه می‌کنم آن واکسن را بخریم و الزامی نیست که حتما واکسن ساخت داخل استفاده شود، بلکه باید از هر راهی که می توانیم مشکل کشور و مردم را حل کنیم.

آیا می‌توانیم واکسن کرونا تولید کنیم؟

مدیر گروه تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور در پاسخ به این سوال که  تاکنون در کشور واکسن آنفلوانزا  تولید  نشده است، بنابراین آیا می‌توان واکسن کرونا  را که جدید است ،به مرحله تولید رساند؟، گفت: برای تولید واکسن آنفلوانزا، فناوری مورد استفاده مبتنی بر کشت در تخم مرغ Specific Pathogen Free)  SPF) بود و فکر می‌کنم تولید این تخم مرغ در کشور بسیار محدود است و وارداتش هم خیلی مشکل بود و این موضوع در تولید واکسن آنفلوانزا اخلال ایجاد کرد. اما درباره واکسن کرونا آن مشکل را نداریم. واکسنی که ما در حال تولید آن هستیم، مبتنی بر روش واکسن سرخک و مشابه آن است و  پس از تولید می توانیم سالانه ۴۰ میلیون دوز تولید کنیم.
وی تاکید کرد: با وجود تمام مشکلات، من بیشترین نقطه قوتمان را در نیروی انسانی متعهد می‌بینم، یعنی کسانی که هم علم کافی دارند و هم نسبت به آن تعهد دارند. ممکن است ما به دلایلی از خودمان و برخی دیگر ناراضی باشیم، اما من بسیاری از محققان و دانشمندان ایرانی را در داخل کشور می شناسم که خیلی پای کارند و اینها مایه امید ما هستند که در کارمان موفق خواهیم شد.