محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق شدند سامانه‌ای هیبریدی هیدروژل فیبروئین ابریشم - نانوذرات کیتوسان را برای رهایش داروی دگزامتازون به منظور کنترل التهاب چشم طراحی کنند.

به گزارش پایگاه خبری خبر دارو، محمد اکرمی حسن کهل، فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «ساخت و مشخصه‌یابی سامانه هیبریدی هیدروژل فیبروئین ابریشم - نانوذرات کیتوسان جهت رهایش داروی دگزامتازون برای کنترل التهاب چشم» عنوان کرد: دارورسانی به چشم یکی از موضوعات مورد توجه در مهندسی پزشکی است.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل وجود محدودیت‌ها و ناکارآمدی‌هایی که در روش‌های مرسوم دارورسانی برای درمان بیماری‌های چشم وجود دارد، گفت: همچنین قیمت بالای داروهایی که باید به صورت مکرر مورد استفاده قرار بگیرند، طراحی سیستم رهایش دارو جهت آزادسازی دارو در موضع آسیب برای کاهش دوز مورد استفاده، جلوگیری از عوارض دارو، تزریق مکرر و کاهش هزینه‏‌های درمان، طراحی سیستم مناسب رهایش دارو امری ضروری به نظر می‌رسد.
به گفته محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، درهمین راستا، در این پژوهش سامانه هیبریدی زیست‏‌سازگار جدیدی بر پایه‏ هیدروژل فیبروئین ابریشم-نانوذرات کیتوسان حاوی داروی دگزامتازون به‌منظور کنترل و بهبودی بیماری‌‏های التهابی چشم ارائه‌ شد.
وی تاکید کرد: تاکنون پژوهش‌‏های متعددی در زمینه‌ استفاده از فیبروئین ابریشم و نانوذرات کیتوسان به‌صورت مجزا برای بافت‌های مختلف انجام‌شده است، اما تاکنون پژوهشی از اثر هم‏زمان این دو سامانه به‌صورت هیبریدی برای بافت چشم بررسی نشده است.
اکرمی خاطر نشان کرد: مهم‌ترین نوآوری این پژوهش ساخت سامانه رهایش پایدارتر و کنترل‌شده‌تر است تا داروی دگزامتازون در مقدار مناسب و در مدت‌زمان طولانی‏‌تر در دسترس بیمار قرار بگیرد.
وی با اشاره به روش کار خود در این پژوهش گفت: در این پژوهش سامانه هیبریدی زیست فعال جدیدی بر پایه‏ هیدروژل فیبروئین ابریشم – نانوذرات کیتوسان حاوی داروی دگزامتازون به‌منظور کنترل و بهبودی بیماری‏‌های التهابی چشم ارائه شد.
مجری طرح ادامه داد: در ابتدا نانوذرات کیتوسان و نمونه بهینه انتخاب شد و سپس تحت آزمون‏‌های مشخصه‌‏یابی ازجمله طیف‌سنجی مادون قرمز، پراکنش نور دینامیک و پتانسیل زتا قرار گرفت و نانوذرات کیتوسان حاوی داروی دگزامتازون ساختیم تا نرخ و مدل رهایش داروی دگزامتازون را به دست بیاوریم.
به گفته اکرمی، پس از تخلیص فیبروئین ابریشم طی فرآیند صمغ‌‏زدایی، سامانه‌‏های هیدروژلی و هیبریدی نهایی آماده شد و آزمون‏‌های مشخصه‌‏یابی ازجمله طیف‌سنجی مادون قرمز، تخلخل‏‌سنجی، نرخ جذب آب، نرخ تورم، رهایش داروی دگزامتازون و نرخ تخریب برون‌‏تنی بر روی سامانه‌‏های ساخته‌شده انجام شد.
به گفته وی، تصاویر میکروسکوپی الکترونی نشان از وجود تخلخل‏‌های باز با اتصالات درونی بود که آزمون‏‌های طیف‌سنجی مادون قرمز، نانوذره کیتوسان ساخته‌شده و فیبروئین ابریشم استخراج‌شده را تائید می‌کند.
اکرمی با بیان اینکه به‌منظور زیست‌‏سازگاز بودن سامانه‌‏ها، آن‌ها به مدت ۷ روز طی آزمون‌های مرتبط، مورد بررسی قرار گرفت، گفت: سامانه دارویی ساخته شده به طور خاص برای بیماران چشم طراحی شده است؛ از این رو، این سامانه در بیمارستان‌های چشم پزشکی کاربرد خواهد داشت.
وی با اشاره به نتیجه این پروژه گفت: با توجه به نتایج خوب به‏ دست ‏آمده در آزمون‌های برون‏‌تنی، در نظر داریم سامانه‏‌های طراحی شده جهت بررسی‏‌های درون‏‌تنی در بدن حیوان کاشته شود؛ همچنین از داروی «بواسیزوماب» که یک داروی کاربردی برای درمان بیماری AMD است، در سامانه‏‌ها استفاده خواهیم کرد تا میزان رهایش برای این داروی خاص را نیز اندازه بگیریم.
مجری طرح با اشاره به ویژگی‌های این طرح گفت: نتایج به دست آمده از آزمون زنده‏‌مانی سلولی نشان داد که نانوذرات و سامانه‏‌های حاوی دارو تهیه شده، هیچ‌‏گونه سمیتی را ایجاد نکردند. بنابراین، با توجه به نتایج بدست آمده، به نظر می‏‌رسد که سامانه هیبریدی هیدروژل فیبروئین ابریشم- نانوذرات کیتوسان به عنوان بستری مناسب برای کنترل رهایش داروی دگزامتازون در درمان التهاب‏‌های چشمی می‌‏تواند پیشنهاد شود.
به گفته اکرمی، از مزایای این طرح می‌توان به کاهش بسیار زیاد هزینه‌‏ها و عوارض جانبی نسبت به نمونه‏‌های مشابه اشاره کرد.
مجری طرح با اشاره به دیگر کاربردهای نتایج این طرح گفت: علاوه بر کاربرد ذکر شده برای بافت چشم، این سامانه با یکسری اصلاحات کوچک برای دارورسانی در سایر بافت‌‏های بدن نیز کاربرد خواهد داشت.
بر اساس اعلام روابط عمومی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دکتر مهناز اسکندری و دکتر عاطفه سلوک اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر اساتید راهنمای این طرح بودند.